Tom I
Spis treści tomu 1
Część I – WPROWADZENIE DO NEUROLOGII
1. Anatomia czynnościowa ośrodkowego układu nerwowego – Janusz Moryś
Układ ruchu
Układ piramidowy
Jądra podstawy i tzw. układ pozapiramidowy
Układ czucia
Układ wzroku
Ośrodki ruchowe gałek ocznych
Układ słuchu i równowagi
Układ słuchu
Układ równowagi
Układ limbiczny
2. Badanie neurologiczne - Radosław Kaźmierski, Adam Niezgoda
Ogólna ocena zachowania się pacjenta, wyglądu i sposobu poruszania
Wywiad chorobowy - Radosław Kaźmierski, Adam Niezgoda
Aktualne dolegliwości
Przebyte choroby
Wywiad środowiskowy
Wywiad rodzinny
Wywiad od rodziny i opiekunów
Podsumowanie wywiadu
Badanie przedmiotowe - Radosław Kaźmierski, Adam Niezgoda
Badanie nerwów czaszkowych - Adam Niezgoda, Radosław Kaźmierski
Nerw I - nerw węchowy
Nerw II - nerw wzrokowy
Nerwy III, IV i VI - nerwy gałkoruchowe
Nerw III - nerw okoruchowy
Nerw IV - nerw bloczkowy
Nerw VI - nerw odwodzący
Nerw V - nerw trójdzielny
Nerw VII - nerw twarzowy
Nerw VIII - nerw przedsionkowo-ślimakowy
Nerw IX – nerw językowo-gardłowy i nerw X – nerw błędny
Nerw XI - nerw dodatkowy
Nerw XII - nerw podjęzykowy
Badanie układu ruchu
Oglądanie - Radosław Kaźmierski, Adam Niezgoda
Badanie napięcia mięśniowego - Radosław Kaźmierski, Adam Niezgoda
Badanie siły mięśniowej - Adam Niezgoda, Radosław Kaźmierski
Ocena siły mięśniowej - Radosław Kaźmierski, Adam Niezgoda
Badanie odruchów - Adam Niezgoda, Radosław Kaźmierski
Badanie odruchów ścięgnistych w kończynach górnych
Badanie odruchów ścięgnistych w kończynach dolnych
Skurcze kloniczne
Odruchy powierzchniowe
Badanie czucia - Adam Niezgoda, Radosław Kaźmierski,
Badanie czucia powierzchniowego
Badanie czucia powierzchniowego na tułowiu
Badanie czucia powierzchniowego na kończynach górnych
Badanie czucia powierzchniowego na kończynach dolnych
Badanie czucia proprioceptywnego: ułożenia i wibracji
Objawy patologiczne - Radosław Kaźmierski, Adam Niezgoda
Badanie zborności ruchów - Radosław Kaźmierski, Adam Niezgoda
Badanie kręgosłupa - Radosław Kaźmierski, Adam Niezgoda
Badanie chodu - Radosław Kaźmierski, Adam Niezgoda
Zaburzenia chodu
Chód nieprawidłowy o charakterze asymetrycznym
Chód nieprawidłowy o charakterze symetrycznym na szerokiej podstawie
Chód nieprawidłowy o charakterze symetrycznym
Badanie objawów oponowych - Radosław Kaźmierski, Adam Niezgoda
Badanie objawów korzeniowych - Radosław Kaźmierski, Adam Niezgoda
Badanie czynności autonomicznego układu nerwowego - Adam Niezgoda, Radosław Kaźmierski
Zmienność zatokowa
Zaburzenia wydzielania potu
Schemat badania neurologicznego - Radosław Kaźmierski, Adam Niezgoda
Badanie chorego z zaburzeniami świadomości oraz chorego nieprzytomnego - Radosław Kaźmierski, Adam Niezgoda
Skale kliniczne w neurologii - Radosław Kaźmierski, Adam Niezgoda
3. Zespoły objawowe w neurologii - Sławomir Michalak, Jan P. Mejnartowicz
Zaburzenia świadomości - Sławomir Michalak
Jakościowe zaburzenia świadomości
Ilościowe zaburzenia świadomości
Zespoły i objawy neuropsychologiczne - Sławomir Michalak
Zespół oponowy - Sławomir Michalak
Zaburzenia widzenia, spojrzenia, źreniczne i gałkoruchowe - Sławomir Michalak
Niedowidzenie
Zaburzenia źreniczne
Zaburzenia ruchomości gałek ocznych
Zaburzenia spojrzenia skojarzonego
Opadanie powiek
Zespoły nerwów czaszkowych - Sławomir Michalak
Zespoły uszkodzenia płatów półkul mózgu - Sławomir Michalak
Zaburzenia siły mięśniowej – Jan P. Mejnartowicz
Zespół górnego neuronu ruchowego
Uszkodzenie półkulowe
Uszkodzenie pnia mózgu
Uszkodzenie rdzenia kręgowego
Zespół dolnego neuronu ruchowego
Zespoły korzeniowe
Uszkodzenia splotów
Uszkodzenie nerwów obwodowych
Zaburzenia złącza nerwowo-mięśniowego
Miopatie
Zaburzenia czucia – Jan P. Mejnartowicz
Uszkodzenie nerwów obwodowych
Uszkodzenie korzeni i splotów
Uszkodzenie rdzenia kręgowego
Uszkodzenie pnia mózgu
Uszkodzenie wzgórza
Uszkodzenie kory mózgu
Zaburzenia koordynacji i zawroty głowy – Jan P. Mejnartowicz
Niezborność
Ataksja móżdżkowa
Ataksja czuciowa
Zawroty głowy
Zaburzenia ruchowe i ruchy mimowolne – Jan P. Mejnartowicz
Drżenie
Pląsawica
Zaburzenia związane z uszkodzeniem jądra niskowzgórzowego (Luysa)
Hemibalizm
Dystonia
Atetoza
Mioklonie
Tiki
Zaburzenia czynności pęcherza moczowego i zaburzenia oddechu – Jan P. Mejnartowicz
Zaburzenia czynności pęcherza moczowego
Zaburzenia oddechu
4. Badania laboratoryjne w chorobach układu nerwowego – Sławomir Michalak, Radosław Kaźmierski, Adam Niezgoda, Mikołaj Pawlak, Jan P. Mejnartowicz
Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego – Sławomir Michalak
Nakłucie lędźwiowe
Różnicowanie przypadkowego skrwawienia płynu mózgowo-rdzeniowego od krwotoku podpajęczynówkowego
Podstawowe badania płynu mózgowo-rdzeniowego
Biochemiczne badania płynu mózgowo-rdzeniowego
Immunologiczne badania płynu mózgowo-rdzeniowego
Identyfikacja drobnoustrojów metodą polimerazowej reakcji łańcuchowej
Biochemiczne różnicowanie płynu mózgowo-rdzeniowego i wydzieliny z nosa
Znaczenie podstawowych badań hematologicznych w chorobach układu nerwowego – Sławomir Michalak
Znaczenie badania moczu w chorobach układu nerwowego – Sławomir Michalak
Badania biochemiczne w chorobach układu nerwowego – Sławomir Michalak
Badania układu krzepnięcia – Sławomir Michalak
Badania w zakresie układu wydzielania wewnętrznego – Sławomir Michalak
Badania laboratoryjne (biochemiczne) przydatne w podstawowej diagnostyce chorób mięśni – Sławomir Michalak
Badania immunologiczne w chorobach układu nerwowego – Sławomir Michalak
Diagnostyka neurogenetyczna – Jan P. Mejnartowicz
Diagnostyka genetyczna
Zastosowanie badań genetycznych
Badania cytogenetyczne
Genetyczne badania molekularne
Diagnostyka bezpośrednia (testy DNA)
Diagnostyka pośrednia (analiza sprzężeń)
Trudności związane z interpretacją wyników badań genetycznych
Typy dziedziczenia
Dziedziczenie autosomalne dominujące
Dziedziczenie autosomalne recesywne
Dziedziczenie sprzężone z chromosomem X
Dziedziczenie wieloczynnikowe
Dziedziczenie mitochondrialne
Poradnictwo genetyczne
Badania neurogenetyczne (przykłady)
Choroba Wilsona (MIM 277900)
Choroba Parkinsona
Badania elektrofizjologiczne w praktyce neurologicznej – Adam Niezgoda
Elektroneurografia (ENG)
Przewodzenie ruchowe (czynność włókien ruchowych)
Przewodzenie czuciowe (czynność włókien czuciowych)
Przewodzenie w odcinkach proksymalnych
Elektromiografia (EMG)
EMG z użyciem igły
EMG pojedynczego włókna
Badanie złącza nerwowo-mięśniowego
Elektroencefalografia (EEG)
Podstawowe rytmy elektroencefalograficzne
Potencjały wywołane
Wzrokowe potencjały wywołane (WPW) – potencjały odpowiedzi korowej na bodźce wzrokowe
Słuchowe potencjały wywołane – potencjały odpowiedzi korowej i pnia mózgu na bodźce słuchowe
Somatosensoryczne potencjały wywołane – potencjały rdzenia kręgowego, pnia mózgu oraz kory mózgu w odpowiedzi na stymulację czuciowych nerwów obwodowych (np. pośrodkowego czy piszczelowego)
Ruchowe potencjały wywołane
Potencjały wywołane związane z wydarzeniem poznawczym
Badania ultrasonograficzne w neurologii (neurosonologia) – Radosław Kaźmierski
Badanie ultrasonograficzne tętnic szyjnych
Ocena struktur (morfologii) ścian tętnic szyjnych
Pomiar grubości kompleksu intima-media
Grubość kompleksu intima-media i obecność blaszek miażdżycowych koreluje z występowaniem czynników ryzyka miażdżycy
Zmiany w obrębie ściany naczyniowej tętnic szyjnych a ryzyko udaru niedokrwiennego mózgu
Blaszki miażdżycowe
Ocena morfologii ściany naczyniowej a profilaktyka i leczenie zmian miażdżycowych
Badanie spektrum przepływu krwi
Badania czynnościowe
Badanie tętnic kręgowych
Przezczaszkowa ultrasonografia dopplerowska
Konwencjonalna metoda dopplerowska
Przezczaszkowa ultrasonografia dopplerowska z obrazowaniem przepływu w kolorze
Techniki neuroobrazowe w diagnostyce neurologicznej – Mikołaj Pawlak
Obrazowanie naczyń szyjnych i mózgowych
Obrazowanie perfuzji tkankowej
Obrazowanie metaboliczne
Zastosowanie środków kontrastowych
Zaawansowane techniki obrazowania strukturalnego i czynnościowego mózgu
5. Wprowadzenie do neuropatologii – Wielisław Papierz, Paweł P. Liberski
Badanie pośmiertne mózgowia i rdzenia kręgowego (technika sekcji stosowana w neuropatologii)
Wybrane techniki neuropatologiczne
Wybrane kategorie zmian neuropatologicznych
6. Badanie neuropsychologiczne i jego rola w procesie diagnostycznym w neurologii - Tomasz Sobów
Badanie neuropsychologiczne - ogólne zasady i zastosowania
Typowe zastosowania badania neuropsychologicznego (oceny psychometrycznej) w neurologii
Przesiewowe metody oceny funkcji poznawczych
Czynniki swoiste dla pacjenta. Normy a interpretacja wyników badania neuropsychologicznego
Znaczenie diagnostyki neuropsychologicznej w neurologicznej praktyce klinicznej