Ferrytyna jest białkiem kompleksującym jony żelaza i magazynującym je w wątrobie. Jej stężenie zwiększa się nie tylko w stanach takich jak reakcja ostrej fazy czy przeładowanie żelazem w hemochromatozie, ale też w zespole metabolicznym i cukrzycy typu 2. Jak dotąd niewystarczająco poznany został związek ferrytyny z miażdżycą tętnic.

Na łamach Arteriosclerosis, Thrombosis, and Vascular Biology ukazały się wyniki badania oceniającego czy zależność pomiędzy ferrytyną z wskaźnikiem uwapnienia tętnic wieńcowych (coronary artery calcium score, CACS) >0 nie jest zaburzana przez czynniki tj. zdolność wiązania żelaza, stan zapalny i czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego.

Do badania włączono 12 033 mężczyzn, u których za pomocą tomografii komputerowej dokonano pomiaru CACS oraz oceniono czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego.

Wykazano, że u 1315/12 033 (11,2 proc.) badanych wskaźnik CACS wynosił >0. Wśród tych mężczyzn mediana stężenia ferrytyny wyniosła 196,8 μg/l (IQR: 136,3-291,9 μg/l), natomiast u osób z CACS=0 wartości te były niższe (182,2 μg/l [IQR: 128,1-253,6 μg/l]). W najwyższym kwartylu stężenia ferrytyny 442/3008 (14,7 proc.) badanych miało wskaźnik CACS>0, w najniższym – 292/3010 (9,7 proc.) badanych. Wraz ze wzrostem kwartyla stężenia ferrytyny wzrastała liczba osób z cukrzycą (p<0,0001), nadciśnieniem tętniczym (p<0,0001), chorobą niedokrwienną serca (p=0,003) i wynikiem w skali Framingham >10 proc. (p<0,0001). W modelu logistycznej regresji wykazano, że ferrytyna (ale nie transferryna) niezależnie wiązała się z CACS>0 (OR dla najwyższego vs najniższego kwartyla stężenia ferrytyny wyniósł 1,66, 95 proc. CI [1,3-1,98], p=0,0001).

Podsumowując, podwyższone stężenie ferrytyny wiąże się z obecnością markera wczesnej miażdżycy tętnic wieńcowych (CACS>0), niezależnie od obecności innych czynników ryzyka sercowo-naczyniowego tj. skala Framingham, transferryna, istniejące choroba naczyniowa, cukrzyca, zespół metaboliczny i stan zapalny.

Autor:

lek. Ewa Witkowska