Propranolol, lek z grupy β-blokerów, początkowo stosowany był wyłącznie ze wskazań kardiologicznych tj. choroba wieńcowa, zaburzenia rytmu serca czy wysokie ciśnienie tętnicze krwi. Obecnie wskazania do stosowania tego leku są dużo szersze, np. propranolol uważany jest za jeden z najskuteczniejszych środków w leczeniu naczyniaków u noworodków i dzieci (tzw. znamion o typie truskawki). Jednak skuteczność propranololu w innych anomaliach naczyniowych nie została jeszcze wystarczająco zbadana.

Na łamach czasopisma Thrombosis and Haemostasis ukazał się wyniki badania, w którym oceniano wpływ propranololu na kultury komórek śródbłonka pod kątem zastosowania tego leku we wrodzonej naczyniakowatości krwotocznej czyli chorobie Rendu-Oslera-Webera (hereditary haemorrhagic telangiectasia, HHT). HHT jest rzadką chorobą objawiającą się krwawieniami z nosa, teleangiektazjami na skórze i błonach śluzowych oraz malformacjami tętniczo-żylnymi w narządach wewnętrznych. Typ I choroby (HHT1) jest spowodowany mutacją w genie endogliny (ENG), typ II (HHT2) natomiast mutacją genu ACVLR1 (ALK1). Zarówno endoglina jak i ALK1 biorą udział w szlaku sygnałowym TGF- β1 i odgrywają kluczową rolę w prawidłowym rozwoju naczyń krwionośnych.

W związku z tym, że w powstawaniu HHT kluczową rolę odgrywa dysregulacja czynników angiogennych, w leczeniu zastosowanie mogą mieć inhibitory angiogenezy. W związku z antyangiogennym działaniem propranololu zbadano jego działanie na komórkach śródbłonka. Lek hamował migrację komórek i formowanie przez nie rurek na kształt naczyń. Zmniejszał też ekspresję RNA i stężenie białek ENG i ALK1. Ponadto, propranolol wykazywała działanie proapoptotyczne dla komórek śródbłonka (co tłumaczy jego skuteczność w leczeniu naczyniaków u dzieci). Propranolol zmniejszał też stężenie inhibitora aktywatora plazminogenu, wykazując tym samym działania profibrynolityczne.

Wyniki badania sugerują, że propranolol może być skuteczny w leczeniu choroby Rendu-Oslera-Webera. Autorzy sugerują, że miejscowe podawanie leku, np. do śluzówki może stanowić jedno z potencjalnych rowiązań terapeutycznych w przypadku krwawień z nosa.

Autor:

lek. Ewa Witkowska